فعالان مدنی که در قالب نهاد‌های مدنی گرد هم می‌آیند نه در سودای کسب منافع شخصی، که به‌دنبال ارائه یک راه‌حل برای «مسائل پیرامونی و مشترک» هستند.
چرا فعالیت نهاد‌های مدنی در شرایط کنونی مهم و ضروری است؟
مهندس محمد عطاردیان (زاده ۱۱ بهمن ۱۳۱۵ / تهران) دانش‌‌آموخته‌ی مهندسی راه‌و‌ساختمان در سال ۱۳۳۸ از دانشکده فنی دانشگاه تهران و یکی از پیشکسوتان صنعت راه‌سازی ایران است. آقای عطاردیان در طی بیش از ۶۰ سال راه‌سازی در گوشه‌و‌کنار ایران، پروژه‌های بسیار حساسی را در دست داشته و با موفقیت به سرانجام رسانده است. از جمله مهم‌ترین پروژه‌های شرکت تحت مدیریت آقای عطاردیان می‌توان به ترمیم پایه‌های پل قُطور (که در جنگ ایران و عراق مورد حمله قرار گرفت)، ترمیم اسکله‌ی بتنی بندر امام خمینی، یکی از قطعات راه‌آهن بافق-بندرعباس و پروژه‌های پرشمار دیگر اشاره کرد. (برای مطالعه‌ی بیشتر از طریق لینک زیر به وبسایت شرکت عطاردیان مراجعه کنید.) آقای عطاردیان همچنین از فعالان اجتماعی و مدنی ایران است؛ عضو هیئت موسس و هیئت مدیره بنیاد حامیان دانشکده فنی دانشگاه تهران، عضو هیئت موسس و رئیس سابق هیات مدیره کانون عالی کارفرمایی ایران و عضو جانشین شورای حکام سازمان بین‌المللی کار از جمله سمت‌های ایشان در این حوزه است.
چرا فعالیت نهاد‌های مدنی در شرایط کنونی مهم و ضروری است؟
فعالان مدنی که در قالب نهاد‌های مدنی گرد هم می‌آیند نه در سودای کسب منافع شخصی، که به‌دنبال ارائه یک راه‌حل برای «مسائل پیرامونی و مشترک» هستند. در حقیقت نهاد‌های مدنی از پیش «شخصی‌زدایی» شده‌اند و این تفاوت اساسی آنها با احزاب است. این نهادها با تکیه بر ارتباطات و اراده‌ی جمعی، به‌دنبال ترسیم اجتماعی عدالت‌محورند و به همین علت به همه‌ی رخداد‌ها و مناسبات اجتماعی با دید انتقادی می‌نگرند. دولت‌ها نیز به عنوان مهم‌ترین رخداد در مناسبات اجتماعی که به واسطه‌ی نظامِ قانونگذاری، بخش اعظمی از قدرت را در اختیار دارند هماره زیر نگاهِ انتقادیِ این نهادها قرار دارند. خصیصه‌ی نهاد‌های مدنی این است که در برابر قانونگذاری بر پایه‌ی هر نوع منفعت شخصی مقاومت کنند. بسیاری از قانون‌گذاران قدرت را به «زور» تحویل می‌کنند و برای اعمال آن، به هر وسیله‌ای متمسک می‌شوند. در مقابلْ نهاد‌های مدنی با تکیه بر توانایی‌های ملی و آحاد مردم، در برابر این خوانشِ خفقان‌آور از قدرت ایستادگی می‌کنند. از نظر من کارکرد نهاد‌های مدنی، روشنگری و تجمیع نیروها برای مقاومت در برابر هر شکل از اعمال زور در مناسبات اجتماعی است.
شاید بسیاری مطلع نباشند که دکتر محسن هشترودی یکی از اولین سازمان‌های مردم‌نهاد را در ایران بنیان نهاد. با اطمینان می‌توان گفت تمام همت ایشان بالا بردن سطح تفکر و فرهنگ مردم بود و به عنوان راه اصلی دستیابی به مدرنیته و دموکراسی بر آن تاکید می‌نمود.
از آنجا که فرهنگ، زیرساختی‌ترین پیش‌نیاز مدرنیته و دموکراسی است، شکل‌گیری بنیادهای فرهنگی، همچون بنیاد «پروفسور محسن هشترودی» می‌توانند نقشی اساسی در این راستا ایفا کنند. بنیادهای فرهنگی با نقد ارزش‌های مسلّط بر اجتماع، مانعی جدی در مسیرحاکمیت‌های مبتنی بر زور محسوب می‌شوند.
با مهر
محمد عطاردیان
سایت اینترنتی محمد عطاردیان